Απόδραση στα άστρα διά γυμνού οφθαλμού

Σελήνη, Αφροδίτη και Πλειάδες (φωτογραφία του Grant Petersen, από το twitter
https://twitter.com/GP_O11/status/1244002239502483457/photo/1 )

Μέσα της δεκαετίας του ’70, στο ειδυλλιακό τότε Πόρτο Ράφτη. Μια παλιά μεγάλη φερ φορζέ κούνια στη βεράντα του εξοχικού ήταν αντικείμενο άγριας οικογενειακής διεκδίκησης. Το πρωί γίνονταν μάχες με τα αδέλφια μου ποιος θα καταλάβει τις μαξιλάρες της. Μετά το μεσημεριανό φαγητό ο παππούς μου έκανε σιέστα. Το απόγευμα διώχναμε τον πατέρα μου με την εφημερίδα του, για να διαβάσουμε Μίκυ Μάους με λιωμένα παγωτά στα χέρια. Όμως, τα πολύ ζεστά βράδια του καλοκαιριού η κούνια ανήκε δικαιωματικά στη μάνα μου που προτιμούσε να κοιμάται στη δροσιά. Θυμάμαι τον εαυτό μου, στην ασφάλεια της αγκαλιάς της έπειτα από παιδικούς εφιάλτες, να χαζεύω τη φαντασμαγορία του νυχτερινού ουρανού. Το αλάφιασμα πέρναγε αμέσως.

Έκτοτε, όταν στενοχωριέμαι, σηκώνω αντανακλαστικά το βλέμμα ψηλά. Και η ουράνια σκέπη εξακολουθεί να μου προσφέρει καταφύγιο. Παρότι είμαι αστρονομικά αναλφάβητος, βρήκα εξαιρετική την ιδέα των υπευθύνων των Κέντρων Επισκεπτών του Εθνικού Αστεροσκοπείου που παραμένουν κλειστά αυτήν την περίοδο να μας προτρέψουν να κάνουμε παρατήρηση των αστέρων διά γυμνού οφθαλμού από το μπαλκόνι, την αυλή και την ταράτσα μας. Είναι σίγουρο ότι αν βγούμε από τους τέσσερις τοίχους και απλώσουμε το βλέμμα στην απεραντοσύνη του σύμπαντος θα αισθανθούμε παρηγοριά για τα όσα συμβαίνουν γύρω μας.

Τα «εργαλεία»

Επικοινώνησα με την αστροφυσικό δρα Φιόρη Μεταλληνού, «ψυχή» του Κέντρου στο Θησείο για οδηγίες προς φιλόδοξους ερασιτέχνες αστρονόμους. Ιδού τι μας είπε: «Ακόμα και με γυμνό οφθαλμό μπορούμε να προσεγγίσουμε τα μυστικά του ουρανού, αρκεί να σκεφθούμε τι έκαναν οι αρχαίοι που δεν είχαν τη δική μας τεχνολογία. Δεν χρειάζεται ειδικός εξοπλισμός. Πριν από την εφεύρεση του τηλεσκοπίου υπήρχαν πολλές ανακαλύψεις από γεωμέτρες και αστρονόμους που έκαναν ακριβέστατους υπολογισμούς, οι οποίοι επιβεβαιώθηκαν αιώνες αργότερα. Ενώ, λοιπόν, στο σπίτι μας είμαστε διασυνδεδεμένοι με υπολογιστές και μόντεμ, κάτω από τον ουράνιο θόλο γινόμαστε ξανά πρωτόγονοι άνθρωποι που χρησιμοποιούν την αίσθηση της όρασης και το μυαλό τους ως εργαλεία.

Υπάρχουν βέβαια και αστρονομικά προγράμματα και εφαρμογές για τα κινητά και τους υπολογιστές που βοηθούν να έχουμε μία εικόνα των ορατών αστερισμών στη συγκεκριμένη εποχή του έτους, αλλά μπορούμε να τα καταφέρουμε και χωρίς αυτά. Μέγας εχθρός της αστρονομίας είναι η φωτορρύπανση των πόλεων. Εντούτοις, πάλι θα μπορέσουμε να δούμε τους πλανήτες που είναι ορατοί με γυμνό μάτι. Το καλό είναι πως ο Απρίλιος προσφέρεται για παρατήρηση. Πρώτη συμβουλή είναι να προτιμήσουμε νύχτες που είναι ξάστερες χωρίς σύννεφα. Να αρχίσουμε την παρατήρηση λίγο μετά τη δύση του ηλίου, δίχως να ανάψουμε το φως του μπαλκονιού ή της ταράτσας».

«Ας εστιάσουμε το βλέμμα μας προς τη δύση. Θα δούμε να λάμπει ένα πολύ φωτεινό ουράνιο σώμα, είναι ο Αποσπερίτης, δηλαδή η Αφροδίτη που είναι ορατή για λίγες ώρες αφότου σκοτεινιάσει τελείως. Είναι ο ίδιος πλανήτης που τον βλέπουμε όταν χαράζει και τον ονομάζουμε Αυγερινό. Αν θέλουμε να δούμε Δία, Κρόνο και Αρη πρέπει να βγούμε για παρατήρηση τα ξημερώματα, γύρω στις 5-6 το πρωί. Είναι πλανήτες που ανατέλλουν μετά τις 3.30 π.μ. και για να τους δούμε θα πρέπει να περιμένουμε λίγο ακόμα ώστε να ανεβούν ψηλά στον ορίζοντα. Θα κοιτάξουμε προς την κατεύθυνση που πάει να χαράξει, λίγο πιο νότια».

Πώς θα τους αναγνωρίσουμε; «Είναι τα πιο λαμπερά ουράνια σώματα στον ουρανό. Ειδικά, δε, αυτήν την περίοδο είναι πολύ πιο εύκολο να τους καταλάβουμε, διότι είναι και κοντά ο ένας με τον άλλο. Είναι σε σύνοδο στον αστερισμό του Τοξότη». Και πώς θα καταλάβουμε την ταυτότητά τους; «Επειδή τους βλέπουμε δίπλα, ο πιο λαμπερός από όλους είναι ο Δίας. Ο Κρόνος είναι ο δεύτερος σε φωτεινότητα και ακολουθεί τελευταίος ο Αρης. Αν προσέξουμε λίγο περισσότερο, θα δούμε ότι αυτός έχει ένα κοκκινωπό φως και γι’ αυτό τον αποκαλούμε “Κόκκινο” πλανήτη. Δεν έχουν όλα τα ουράνια αντικείμενα το ίδιο χρώμα. Χρειάζεται να αφιερώσουμε χρόνο και προσοχή για να δούμε τις διαφορές. Άλλη μια τέτοια σύνοδο θα τη δούμε στις 15 Απριλίου οπότε θα έχουμε τον Δία και τον Κρόνο με τη Σελήνη. Θα είναι ορατοί πάλι τα ξημερώματα και την επόμενη ημέρα θα είναι η Σελήνη σε σύνοδο με τον Αρη».

Η Φιόρη Μεταλληνού συνεχίζει: «Είναι εξαιρετικά γοητευτικό το θέαμά της και επειδή ο δορυφόρος μας είναι το πλησιέστερο ουράνιο σώμα στη Γη, είναι πολύ οικείος στην ανθρωπότητα από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Για την παρατήρηση της Σελήνης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και ένα ζευγάρι απλά κιάλια αν έχουμε στο σπίτι μας. Ας αποφύγουμε την ημέρα της πανσελήνου, διότι τότε αντανακλά πολύ το φως του ηλίου. Έχει τέτοια λάμψη που δεν μπορούμε να δούμε λεπτομέρειες. Αντιθέτως, για να κατανοήσουμε τη μορφολογία της και τους κρατήρες θα προτιμήσουμε νύχτες κατά τις οποίες το ουράνιο αυτό σώμα έχει αντίθεση μεταξύ φωτός και σκιάς. Καλύτερες ημέρες είναι από τη φάση του μηνίσκου (όταν μοιάζει με νύχι) που γεμίζει μέχρι και το επόμενο δεκαήμερο. Αν έχουμε κιάλια, ας κοιτάξουμε προς τη λεγόμενη “διαχωρίζουσα”, τη γραμμή μεταξύ της σκοτεινής και της φωτεινής επιφάνειας της Σελήνης, θα διακρίνουμε βουνά, κρατήρες και διαμορφώσεις της επιφάνειας που βρίσκονται στην περιοχή».

Βροχή διαττόντων

«Τον Απρίλιο έχουμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε, επίσης διά γυμνού οφθαλμού, μια βροχή διαττόντων στον ουρανό. Να δούμε δηλαδή “πεφταστέρια”. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται όταν ο πλανήτης μας περνά από περιοχή που έχει περάσει και κάποιος κομήτης. Οι κομήτες αφήνουν στο διάβα τους σκόνη και σωματίδια από το υλικό που αποτελούνται. Όταν λοιπόν η τροχιά της Γης μας συναντήσει την τροχιά κάποιου κομήτη, τα σωματίδια αυτά, λόγω της βαρύτητας έλκονται από τη Γη. Καθώς εισέρχονται στην ατμόσφαιρα, θρυμματίζονται και “καίγονται” αφήνοντας φωτεινά ίχνη που τα βράδια βλέπουμε ως “πεφταστέρια”. Οι διάττοντες Λυρίδες (επειδή θα φαίνονται προς τον αστερισμό της Λύρας στον ουρανό) θα παρουσιάσουν μέγιστο στις 21 -22 Απριλίου. Θα ξεκινήσουμε να τους παρατηρούμε από τις 10 το βράδυ ως και τα ξημερώματα».

Προνομιακή η Ελλάδα για τη νυχτερινή παρατήρηση του ουρανού

Σύμφωνα με τη δρα Φιόρη Μεταλληνού, η περίοδος που διανύουμε είναι ιδανική για την παρατήρηση του ουρανού, καθώς «αποχωρούν» οι χειμερινοί αστερισμοί και έρχονται οι θερινοί. «Από τους πιο γνωστούς αστερισμούς του χειμωνιάτικου ουρανού είναι ο Ωρίωνας ο Κυνηγός, ο Σείριος που είναι το πιο λαμπερό αστέρι στον Μεγάλο Σκύλο (Μέγας Κύνας) που ακολουθεί τον Ωρίωνα. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μάνος Χατζιδάκις επέλεξε αυτό το όνομα για τη δισκογραφική του εταιρεία. Επίσης, φαίνεται ο Ταύρος δίπλα στον Ωρίωνα και πάνω από το κεφάλι του ξεχωρίζει κανείς την Πούλια ή αλλιώς Πλειάδες. Είναι ένα σμήνος εκατοντάδων αστεριών αλλά με γυμνό μάτι μπορούμε να διακρίνουμε ως και επτά από αυτά».

«Οι αστερισμοί αυτοί είναι ορατοί μετά τη δύση του Ηλίου και αφού έχει σκοτεινιάσει εντελώς. Όσοι σηκωθούν τα ξημερώματα μπορούν να δουν τον Σκορπιό και τον Τοξότη. Τον Τοξότη θα τον καταλάβουμε από τη σύνοδο των τριών πλανητών για τους οποίους ήδη μιλήσαμε. Ο Σκορπιός μοιάζει σαν φίδι με γυριστή ουρά».

Και αν μπερδευτούμε τελείως; Η αστρονόμος μας συμβουλεύει πως είναι πιο εύκολο αν χρησιμοποιήσουμε το δωρεάν πρόγραμμα Stellarium που εγκαθίσταται εύκολα στον υπολογιστή και δείχνει την εικόνα του ουρανού την ώρα που μας ενδιαφέρει, ανάλογα με τη γεωγραφική μας περιοχή. Η δρ Φιόρη Μεταλληνού τονίζει πως η Ελλάδα είναι από τις πιο προνομιακές χώρες για τη νυχτερινή παρατήρηση του ουρανού, διότι δεν είναι νεφοσκεπής. Πριν κλείσουμε το τηλέφωνο, μας λέει τα εξής: «Καταλαβαίνω ότι πολλοί από εμάς αυτήν την περίοδο έχουμε αϋπνίες και άγχος. Αντί να μας κατατρώει η αγωνία ας ρίξουμε μια ματιά εκεί ψηλά. Ας αποδράσουμε από την οθόνη του υπολογιστή στη μεγάλη οθόνη του ουρανού. Εμείς οι αστρονόμοι έχουμε μάθει να δουλεύουμε νύχτα και οι καρποί τής δουλειάς μας μας αποζημιώνουν. Είναι μια απόλαυση να μαθαίνει κανείς να παρατηρεί τα άστρα. Ξέρετε, ο ουρανός μας δίνει μια ευκαιρία να καταλάβουμε τη φύση του ανθρώπου. Αν διανοηθεί πόσο μακριά είναι τα αστέρια και τι ταξίδι κάνει το φως τους για να φτάσει ώς τον πλανήτη μας, όλα έρχονται στις σωστές τους διαστάσεις. Τότε θα συνειδητοποιήσει τη θέση μας μέσα στο όλον. Θα καταλάβει τη μικρότητά μας αλλά και το θαύμα της ζωής, που πρέπει να μας γεμίζει με χαρά και ευγνωμοσύνη. Είμαστε ένα κομμάτι του σύμπαντος. Ας βγούμε από τον μικρόκοσμό μας που είναι γεμάτος με δυσκολίες και βάσανα και ας σηκώσουμε το βλέμμα στον μακρόκοσμο του σύμπαντος. Γυρίζοντας από το νοερό αυτό ταξίδι, θα αισθανόμαστε πολύ διαφορετικά».

Τα «άλματα» της ανθρωπότητας στο διάστημα

Επί ποδός στη NASA για αποστολή στην αθέατη πλευρά της Σελήνης

Η απειλή του κορονοϊού δεν ήταν αρκετή -τουλάχιστον έως τώρα- για να φρενάρει τον εργασιακό οργασμό στις εγκαταστάσεις της NASA, στην Ουάσιγκτον. Με κάθε επιβεβλημένη προφύλαξη, από κοντά ή μακρόθεν, με τη χρήση του διαδικτύου, όλα τα μέλη της ισχυρής αμερικανικής επιστημονικής κοινότητας εξακολουθούν να εργάζονται πυρετωδώς, καθώς έχουν να προλάβουν χρονοδιαγράμματα… Προσβλέποντας σε μία δεύτερη προεδρική θητεία, ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε πέρσι τέτοια εποχή, αποφασισμένος να γράψει το όνομα του στη σελίδα της παγκόσμιας Ιστορίας, που θα είναι αφιερωμένη στην εξερεύνηση της «σκοτεινής πλευράς» του φεγγαριού. Έτσι η εντολή που εδόθη από τον Λευκό Οίκο ήταν σαφής: «Έως το 2024 πρέπει να επισκεφθούμε εκ νέου τη Σελήνη και να εξερευνήσουμε περισσότερες περιοχές της επιφάνειάς της». Περιχαρής, μάλιστα, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικ Πενς ανακοίνωσε ότι αυτή η δεύτερη αποστολή στη Σελήνη θα περιλαμβάνει και γυναίκα αστροναύτη.

«Αυτή τη φορά, θα πάμε και θα μείνουμε! Θα προχωρήσουμε με καινοτόμες τεχνολογίες για να διερευνήσουμε περισσότερες τοποθεσίες σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη και ακολούθως, αξιοποιώντας τις πληροφορίες μας από τη Σελήνη, θα κάνουμε το επόμενο τεράστιο άλμα: θα στείλουμε αστροναύτες στον Άρη!» υπερθεμάτισε ο επικεφαλής της NASA, Τζιμ Μπριντενστάιν.

Το σχετικό πλάνο της NASA φέρει το όνομα «Άρτεμις», της δίδυμης αδελφής του θεού Απόλλωνα, που δάνεισε το όνομά του στην προηγούμενη, πρώτη, αποστολή στη Σελήνη. Εκτείνεται έως το 2030 και, ως προς τον στόχο «Σελήνη» -αν δεν ανατραπεί από τον κορονοϊό- περιλαμβάνει μία δοκιμαστική πτήση μέσα στο 2020 (πιθανότατα τον Ιούνιο ή Ιούλιο), δύο στο 2022 και δύο στο 2023. Το 2024 η προσσελήνωση των αστροναυτών στον νότιο πόλο του πλανήτη, θα γίνει σε δύο διαδοχικές αποστολές. Από το 2025 το πρόγραμμα θα προσανατολιστεί στη δημιουργία μοντέλου προσομοίωσης, προκειμένου να γίνει η προετοιμασία για την αποστολή στον ‘Αρη. Όπως σημειώνει η NASA «κρατούμε σταθερή τη ματιά μας στην εξερεύνηση του κόκκινου πλανήτη. Από την έρευνά μας στη Σελήνη, ευελπιστούμε ότι θα στήσουμε ένα ανοικτό πεδίο παρατήρησης. με δυνατότητες που να μπορούν να αναπαραχθούν σε αποστολές στον ‘Αρη».

ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ «ΜΙΚΡΩΝ ΒΗΜΑΤΩΝ» ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ και    Ο «ΓΡΑΦΙΚΟΣ» ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΠΟΥ ΑΝΟΙΞΕ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ

Η Αστρονομία είναι τόσο παλιά όσο και άνθρωπος… Συνδέει τη γέννηση και την ύπαρξή της με το ιδιαίτερο «δομικό» χαρακτηριστικό του. Ο άνθρωπος είναι το μόνο ον του πλανήτη που σηκώνει τα μάτια στον ουρανό και παρατηρεί. Ως εκ τούτου, η Αστρονομία θεωρείται η μητέρα όλων των επιστημών. Έχει τις ρίζες της στη Βαβυλώνα και την Αίγυπτο, όπου ιερείς-αστρονόμοι διαπίστωσαν εμπειρικά ότι οι κλιματολογικές εποχές σχετίζονταν με τη θέση του Ήλιου και των άστρων και ότι αστρικοί ρυθμοί επηρέαζαν τη ροή του χρόνου. Συστηματοποιήθηκε ως επιστήμη από τους αρχαίους Έλληνες φυσιολόγους φιλοσόφους, με τις απαρχές της να τοποθετούνται στον 6ο π.Χ. αι. Η παρατήρηση του ουρανού στην αρχή με τα μάτια κι έπειτα με το τηλεσκόπιο υπήρξε από τις πλέον δημοφιλείς ασχολίες του ανθρώπου. Ωστόσο, η διαδρομή προς το διάστημα μετράει ήδη επισήμως έναν αιώνα και ένα έτος «μικρών βημάτων»… Τόσος χρόνος πέρασε από τότε που ο καθηγητής Φυσικής στο πανεπιστήμιο Κλαρκ της Μασαχουσέτης, Ρόμπερτ Χ. Γκόνταρντ, δήλωσε δημοσίως ότι «είναι δυνατή η πραγματοποίηση ταξιδιού στη Σελήνη με πύραυλο», για να λοιδορηθεί όσο κανείς, με την «ευγενή» μάλιστα τάξη των δημοσιογράφων να τον αποκαλούν σκωπτικά «ο Σεληνάνθρωπος».

Παρά τις βαθιές ρίζες της Αστρονομίας, το φεγγάρι, εκείνες τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι., δεν είναι παρά ένας μυστηριώδης πλανήτης «σκαλωμένος» στο ουράνιο στερέωμα, που το πολύ πολύ να φουσκώνει την ψυχή των ερωτευμένων…

Όταν, λοιπόν, ο Γκόνταρντ αποτολμά, στις 28 Μαρτίου του 1919, να κοινοποιήσει ότι για ένα τέτοιο ταξίδι στη Σελήνη πειραματίζεται ήδη από 1909, επιδεικνύοντας μάλιστα στο αμερικανικό στράτευμα τρία μοντέλα προωθητικών πυραύλων, που θα μπορούσαν να κάνουν το όραμά του πραγματικότητα, αντιμετωπίζεται ως τουλάχιστον γραφικός. Η μακρά έρευνά του περί της δυνατότητας του ανθρώπου να ταξιδέψει στο διάστημα λαμβάνει ελαχιστότατη δημόσια υποστήριξη και η προσβλητική αντιμετώπιση του έργου του τον αναγκάζει να κλειστεί σε απαραβίαστη ιδιωτικότητα και να ξοδέψει στο όραμά του μυαλό και χρήμα. Αναζητεί συνοδοιπόρους, υποστηρικτές στο εγχείρημά του, αλλά μάταια. Στην πραγματικότητα, η μόνη υπολογίσιμη -για την εποχή- χρηματοδότηση, που πετυχαίνει για την προώθηση του πειραμάτων του, είναι 5.000 δολάρια από το Smithsonian Institute, ένα ερευνητικό ίδρυμα, που χρονολογείται από το 1846 και στοχεύει σε «αύξηση και διάδοση της γνώσης».

Στο μεταξύ, οι συνάδελφοί του ενισχύουν το «ουτοπικόν» του οράματός του… Το Απρίλιο του 1930, μόλις δέκα χρόνια μετά την κοινοποίηση – φιάσκο του Γκόνταρντ, σε συνάντηση Αστρονόμων στη Νέα Υόρκη, Αμερικανός επιστήμονας διατυπώνει δημοσίως την εκτίμηση ότι ο άνθρωπος θα είναι σε θέση να πατήσει στη Σελήνη περί το 2050! «Μακρινό όνειρο το ταξίδι του Σεληνανθρώπου» δημοσιεύουν τις θυμηδίες τους οι εκπρόσωποι του Τύπου…

Ο Γκόνταρντ δεν θα προλάβει τη δικαίωσή του. Ένας καρκίνος, που τον κατατρώει από καιρό, τον νικά πριν κλείσει τα 63 του χρόνια. Είναι ήδη καλοκαίρι του ΄45.

Στη δύση της δεκαετίας του ΄50, οι ανθρώπινες «δοσοληψίες» με το διάστημα έρχονται ως απανωτά επιτεύγματα και μετατρέπουν το όραμα του αδικημένου επιστήμονα σε στόχο εφικτό. Οι επικριτές του συνάδελφοί του τρώνε σιγά σιγά τη γλώσσα τους και οι δύσπιστοι εκπρόσωποι του Τύπου τις πένες τους…

Τον Οκτώβριο του 1957 οι Σοβιετικοί εκτοξεύουν τον «Σπούτνικ», τον πρώτο δορυφόρο, και τέσσερα χρόνια μετά, τον Απρίλιο του 1961, τον πρώτο άνθρωπο. Ο Γιούρι Γκαγκάριν φωτογραφίζει τη Γη από το διάστημα και, μεσούντος του ψυχρού πολέμου, βάζει… φωτιά στους Αμερικανούς που έχουν εμπεδώσει δραματικά την αλήθεια της θεωρίας του Γκόνταρντ. Η νεόκοπη Αμερικανική Υπηρεσία Αεροναυπηγικής και Διαστήματος – NASA (έχει ιδρυθεί το 1958, υπό την πίεση της δραστηριότητας των Σοβιετικών) τρέχει να προλάβει τις επιτυχίες των «εχθρών», χρηματοδοτούμενη με τη μερίδα του λέοντος από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η επιτυχία για τους Αμερικανούς είναι πια θέμα γοήτρου, αλλά έχουν και μια ανεξόφλητη επιταγή προς τον συμπατριώτη τους Γκόνταρντ… Έτσι, το 1959, δίνουν το όνομά του στο Κέντρο Διαστημικής Πτήσης της NASA, αναγνωρίζοντάς τον και καθιστώντας τον έναν από τους πατέρες τις σύγχρονης πυραυλικής.

Το όραμα του Γκόνταρντ είναι πλέον επίκαιρο όσο ποτέ. Οι Σοβιετικοί εξακολουθούν να φεύγουν μπροστά αφήνοντας τη σκόνη τους στους Αμερικανούς.

Τον Μάρτιο του ΄65 ο κοσμοναύτης τους, Λεόνοφ, επιχειρεί έξοδο από το σκάφος του και κάνει τα πρώτα βήματα στο διάστημα. Η είδηση ταξιδεύει ανά τον κόσμο. Οι Σοβιετικοί θριαμβολογούν και στο μεταξύ ανοίγουν δρόμους με μη επανδρωμένα σκάφη γι’ άλλους πλανήτες. Στις 16 Μαΐου του ΄69 ανακοινώνουν τη επιτυχή αποστολή δύο «εργαστηρίων συλλογής δεδομένων» στην Αφροδίτη.

Πολύ σύντομα, τον ίδιο μήνα του ίδιου έτους, έρχεται η απάντηση των ΗΠΑ. «Ένα βήμα προς τη Σελήνη» αναφέρουν τα σχετικά δημοσιεύματα, που πιάνουν τους Σοβιετικούς σχεδόν στον ύπνο… «Στο πλαίσιο του προγράμματος για την κατάκτηση της Σελήνης, οι Αμερικανοί απογείωσαν το «Απόλλων Χ», επανδρωμένο με τους κοσμοναύτες Στάφορντ, Γιανγκ και Σέρναν, οι οποίοι έφτασαν κοντά στη Σελήνη και τέθηκαν σε τροχιά γύρω από αυτήν. Σέρναν και Στάφορντ πραγματοποίησαν έξοδο με τη σεληνάκατο που αποκολλήθηκε από το κυρίως διαστημόπλοιο και πλησίασε τον δορυφόρο της Γης, σε απόσταση 15 χλμ.» δημοσιεύουν οι εφημερίδες.

Οι Σοβιετικοί βγάζουν στη δημοσιότητα μικρές και μεγάλες μυστικές διαστημικές πτήσεις, προσπαθώντας να ανακτήσουν την πρωτιά στην… άλωση του διαστήματος.

Αλλά οι Αμερικανοί κρατούν το… καλό για μόλις δύο μήνες μετά. Στις 20 Ιουλίου του 1969 τα πρωτοσέλιδα όλων των εφημερίδων του κόσμου «φιλοξενούν» τη φωτογραφία των πρώτων ανθρώπων, που πάτησαν στο φεγγάρι. Είναι ο Νιλ ‘Αρμστρονγκ και ο Έντουιν Όλντριν, που οδήγησαν θαλαμίσκο του Απόλλωνα στη σεληνιακή «Θάλασσα της Γαλήνης» και έξι μέρες μετά βγήκαν και περπάτησαν στην επιφάνεια του πλανήτη.

Την προηγούμενη μέρα, την ώρα που οι κοσμοναύτες άφηναν το αποτύπωμα της μπότας τους στην επιφάνεια της Σελήνης, εκατομμύρια άνθρωποι παρακολουθούσαν σε απευθείας μετάδοση από την αμερικανική τηλεόραση. Σε λίγο άκουγαν με δέος τα λόγια του ‘Αρμστρονγκ: «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα». Οι Αμερικανοί πήραν τη ρεβάνς…

H μεγαλύτερη έκρηξη στο σύμπαν

Ανακαλύφθηκε η μεγαλύτερη έκρηξη στο σύμπαν

Post

Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν μια έκρηξη που έγινε στο σύμπαν και είναι πολύ ισχυρότερη από κάθε άλλη που έχει ποτέ παρατηρηθεί.

Η έκρηξη στην «καρδιά» ενός μακρινού σμήνους γαλαξιών, η οποία προερχόταν πιθανότατα από μια τεράστια μαύρη τρύπα, απελευθέρωσε πενταπλάσια ενέργεια από τον προηγούμενο κάτοχο του ρεκόρ και άφησε πίσω της μια τεράστια κοιλότητα – 15 φορές μεγαλύτερη από το γαλαξία μας – στα καυτά αέρια γύρω από τη μαύρη τρύπα.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τη δρα Σιμόνα Τζιακιντούτσι του Ερευνητικού Εργαστηρίου του Ναυτικού των ΗΠΑ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής «The Astrophysical Journal», συνδύασαν παρατηρήσεις από τα διαστημικά τηλεσκόπια Chandra και ΧΜΜ-Newton, καθώς και δύο άλλα επίγεια παρατηρητήρια στην Αυστραλία και στην Ινδία.

Η έκρηξη στο γαλαξιακό σμήνος του Οφιούχου σε απόσταση περίπου 390 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη προερχόταν πιθανότατα από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα σε έναν από τους κεντρικούς γαλαξίες του σμήνους. Η ενέργεια που απελευθερώθηκε από την έκρηξη, είναι εκατοντάδες χιλιάδες φορές μεγαλύτερη από τις τυπικές εκρήξεις που παρατηρούνται στους γαλαξίες.

Τα σμήνη γαλαξιών είναι οι μεγαλύτερες δομές στο σύμπαν που συγκρατούνται από τη βαρύτητα, αποτελούμενα από χιλιάδες γαλαξίες, σκοτεινή ύλη και καυτά νέφη αερίων. Από την άλλη, οι μαύρες τρύπες που συνεχώς έλκουν ύλη προς αυτές, συχνά «εξακοντίζουν» τεράστιες ποσότητες υλικών και ενέργειας. Αυτό συμβαίνει όταν η ύλη που «καταβροχθίζεται» από τη μαύρη τρύπα, εκτινάσσεται με εκρηκτικό τρόπο προς τα έξω.

Η εκρηκτική δραστηριότητα της μαύρης τρύπας στον Οφιούχο πρέπει πια να έχει σταματήσει, καθώς οι αστρονόμοι δεν βλέπουν άλλα ίχνη στα ραδιοτηλεσκόπια τους. Όπως είπαν, δεν μπορούν να γνωρίζουν γιατί η συγκεκριμένη έκρηξη ήταν τόσο ισχυρή.