Το Hubble ‘βλέπει’ δύο ζεύγη κβάζαρ σε γαλαξίες που συγχωνεύονται

Καλλιτεχνική άποψη για δύο κβάζαρ στους αντίστοιχους πυρήνες γαλαξιών, οι οποίοι βρίσκονται στην χαοτική διαδικασία συγχώνευσης.

Ως κβάζαρ (quasar, σύντμηση από τη φράση QUASi-stellAR object ή QSO) στην Αστρονομία εννοείται κάθε εξαιρετικά λαμπρός και μακρινός ενεργός γαλαξιακός πυρήνας, που εμφανίζεται στο ορατό φως ως σημειακή πηγή (σαν αστέρας), παρά ως εκτεταμένο σώμα (όπως οι γαλαξίες). Από εκεί προέρχεται και η ονομασία των κβάζαρ, αφού quasi-stellar σημαίνει «παρόμοιος με αστέρα». Μάλιστα μία αρχική απόδοση του όρου στα ελληνικά, όταν πρωτοανακαλύφθηκαν περί το 1960, ήταν ημιαστέρας. Διακρίνονται από τους αστέρες (και έτσι ανακαλύφθηκαν) από τη μεγάλη μετατόπιση προς το ερυθρό που παρουσιάζουν τα φάσματά τους, ενώ ταυτοχρόνως αποτελούν και σημειακές ραδιοπηγές. Παρότι υπήρχε (μέχρι τη δεκαετία του 1990) κάποια αμφιβολία ως προς τη φύση τους, όλοι σχεδόν οι αστροφυσικοί συμφωνούν σήμερα ότι αυτό που βλέπουμε ως κβάζαρ είναι μία σχετικώς πυκνή άλως υλικού που περιβάλλει την κεντρική μαύρη τρύπα μεγάλης μάζας ενός γαλαξία.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble εντόπισε και κατέγραψε εικόνες από ένα σύστημα διπλού κβάζαρ που είναι ένα σπάνιο φαινόμενο αφού για κάθε χίλια κβάζαρ στο Σύμπαν αντιστοιχεί ένα ζευγάρι. Οι δύο γαλαξίες βρίσκονται σε απόσταση περίπου δέκα δισ. ετών φωτός από εμάς. Όμως το Hubble στην συνέχεια εντόπισε στην ίδια περιοχή που εξερευνούσε ένα ακόμη ζευγάρι κβάζαρ από μια ακόμη γαλαξιακή συγχώνευση. Αν ο εντοπισμός ενός ζεύγους κβάζαρ είναι σπάνιο φαινόμενο όπως είναι ευνόητο ο ταυτόχρονος εντοπισμός δύο ζευγαριών αποτελεί σημαντικό γεγονός για αυτό και η ανακάλυψη έχει λάβει μεγάλη δημοσιότητα.

Οι φωτογραφίες από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble αποκαλύπτουν δύο ζεύγη κβάζαρ που βρίσκονταν πριν από 10 δισεκατομμύρια χρόνια στα κέντρα γαλαξιών που συγχωνεύονται. Κάθε ένα από τα τέσσερα κβάζαρ βρίσκεται σε έναν γαλαξία-ξενιστή. Οι γαλαξίες, όμως δεν είναι ορατοί ούτε από Hubble. Τα κβάζαρ κάθε ζεύγους απέχουν περίπου 10.000 έτη φωτός. Το ζεύγος στην αριστερή φωτογραφία καταγράφεται ως J0749 + 2255 και το ζεύγος δεξιά ως J0841 + 4825. Η φωτογραφία του J0749 + 2255 λήφθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2020. και του J0841 + 4825 στις 30 Νοεμβρίου 2019.

Η ανακάλυψη προστίθεται στην ατελείωτη λίστα των ανακαλύψεων του Hubble στις τρεις δεκαετίες της λειτουργίας του και όπως αποδεικνύεται μέχρι να βγει… στην σύνταξη (κάτι που αναβάλλεται συνεχώς) θα μας αποκαλύπτει νέες άγνωστες πτυχές και φαινόμενα του Σύμπαντος

πηγή: https://www.naftemporiki.gr/story/1711848/monadiki-anakalupsi-tou-hubble-me-duo-zeugi-kbazar – https://www.nasa.gov/feature/goddard/2021/hubble-spots-double-quasars-in-merging-galaxies